AUTORZY FILOKALII [CZ.15] – TEOLEPTOS Z FILADELFII
AUTORZY FILOKALII [CZ.15] – TEOLEPTOS Z FILADELFII
przez admin w dziale Filokalia
Urodzony w Nicei, zdobył znakomite wykształcenie. Po krótkotrwałym małżeństwie opuścił żonę i wybrał życie pustelnicze jako mnich na Górze Atos. Następnie, przez około 40 lat, był biskupem Filadelfii w zachodniej Azji Mniejszej.
Związany ze znaną bizantyńską rodziną Chumnajnów, podjął się kierownictwa duchowego Ireny, córki wielkiego uczonego i państwowego dostojnika Nicefora Chumnosa. W wieku 12 lat została ona wydana za mąż za cesarza Jana Paleologa, a cztery lata później, po śmierci męża, odeszła do klasztoru Zbawiciela w Konstantynopolu, przybierając imię Eulogia.
Filokalia zawiera pouczenie, pierwotnie skierowane do Ireny Eulogii Chumnajny, pt. O ukrytym działaniu w Chrystusie, oraz Dziewięć rozdziałów. Teoleptos nie prezentuje sytematycznej nauki o modlitwie, ale podaje zbiór porad i wyjaśnień. Zaleca skupienie umysłu na Bogu, czujność, nieustanne wzywanie Pana, skruchę. Uwzględnia różne formy modlitwy indywidualnej i liturgicznej: recytację psalmów, medytacyjną lekturę Pisma Świętego (lectio divina), pamięć o Bogu oraz modlitwę umysłu.
Biskup Filadelfii zajmował się jednak nie tyle rodzajami modlitwy, ile znaczeniem różnych funkcji umysłu podczas jej praktykowania. Wskazywał też drogę do kontemplacji, którą opisywał jako widzenie i poznanie Boga, dokonujące się bez użycia obrazów i pojęć, a także jako doświadczenie światła.
Teoleptos uchodził za bezpośredniego ucznia Nicefora Pustelnika i był współczesnym św. Grzegorzowi z Synaju. Żył więc w okresie rozwoju metod psychosomatycznych, związanych z modlitwą Jezusową. Nigdy jednak do nich nie nawiązywał. Kierując swe pisma do mniszek, zalecał jedynie ciągłą pamięć o Bogu i nieustanne wzywanie świętego Imienia. Oryginalność tego autora polega na tym, że nie przedstawiał modlitwy zarezerwowanej dla wąskiego grona eremitów (nazywanych „hezychastami”). Traktował ją raczej jako ważny element wspólnotowego życia monastycznego, albo ogólnie, kościelnego, które skupia się na liturgii i miłości braterskiej.
ks. Józef Naumowicz (notka biograficzna z wyboru tekstów z Filokalii)